De databank voor en door Innovatieve meesters

Sinds 2 februari 2025 zijn organisaties die gebruikmaken van artificiële intelligentie (AI) naar Europees recht verplicht om de zogeheten interne ‘AI-geletterdheid’ te bevorderen. Maar wat betekent het om als organisatie ‘AI-geletterd’ te zijn? En welke stappen kan een organisatie zetten om ervoor te zorgen dat haar medewerkers AI op verantwoorde wijze inzetten? Hoewel de precieze omvang van ‘AI-geletterdheid’ op deze punten nog nader dient te worden uitgewerkt, heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (de AP) geprobeerd om enige houvast te bieden aan organisaties door middel van een handreiking. Met deze handreiking geeft zij de basis voor een meerjarig actieplan welke organisaties kunnen gebruiken om de AI-geletterdheid te bevorderen.

Als werkgever wilt u uiteraard niet dat uw werknemers drugs gebruiken onder werktijd of onder invloed op het werk verschijnen. Sommige werkgevers onderwerpen hun werknemers daarom aan een (onaangekondigde) drugstest. Maar mag dat ook? Hoe zit het met de privacy? In een recente uitspraak wordt die vraag beantwoord. 

Een recente uitspraak van het Gerechtshof 's-Hertogenbosch onderstreept nogmaals hoe belangrijk het is dat IT-leveranciers hun zorgplicht serieus nemen. En dat ze niet blind varen op de instructies van de afnemer. Goed opdrachtnemerschap – zoals de wet dat vereist – betekent méér dan uitvoeren wat de klant vraagt: het vereist meedenken, waarschuwen en het actief toetsen van de haalbaarheid van klantwensen.

Sinds 2025 is uw organisatie op grond van de regels uit de nieuwe Europese AI-verordening verplicht om de zogenaamde AI-geletterdheid in uw organisatie te stimuleren. AI-geletterdheid houdt onder meer in dat alle organisaties die artificiële intelligentie maken of inzetten, gehouden zijn hun medewerkers te trainen in de juridische en technische aspecten van kunstmatige intelligentie. En daarvan is eerder sprake dan u denkt; Want gebruikt uw organisatie niet al ChatGPT, Co-pilot of andere AI-tools? De AI-act is daarom vrijwel zeker óók op u van toepassing. 

Veel organisaties maken gebruik van een logo voor herkenning in de markt. Denk bijvoorbeeld aan Nike met haar bekende ‘swoosh’-logo. Of aan Thuisbezorgd, Waarbij u ongetwijfeld gelijk aan het fel oranje logo moest denken. In een kwestie die laatst voor de rechter kwam, had ee gezin het logo van hun zwemvereniging zonder toestemming bewerkt en gemaild naar leden van de zwemvereniging. Dat kon weliswaar humoristisch óf als kritische noot bedoeld zijn, maar de zwemvereniging kon er in ieder geval niet om lachen. Maar hoe zit dat eigenlijk juridisch? Is het gebruiken of aanpassen van een logo eigenlijk zo maar toegestaan? Deze vraag stond centraal in onderstaande uitspraak. Alvorens ik de uitspraak bespreek vermeld ik kort iets over de beschermingsomvang van een logo.  

U kent het tv-programma misschien wel: in Stegeman op de Bres worden misstanden aan het licht gebracht. Naast dit TV-programma zijn er nog talloze andere mediakanalen die bepaalde kwesties onder de aandacht van het publiekbrengen. Maar wat als u of uw onderneming onderwerp is van zo’n item? En erger nog: u bent van mening dat de beweringen onjuist zijn! In dat geval kan er sprake zijn van een onrechtmatige perspublicatie. Maar wat houdt een onrechtmatige publicatie precies in? En welke stappen kunt u nemen als u hiermee te maken krijgt? Recent zijn er twee zaken voor de rechtbank gekomen, die ons daar meer inzicht in kunnen geven.

De grote sociale mediaplatformen spelen een belangrijke rol in onze democratische samenleving. Zeker rondom verkiezingen is te zien dat deze platformen worden gebruikt om burgers te bewegen op een bepaalde partij te stemmen. Het bekendste voorbeeld zijn de Amerikaanse verkiezingen van 2016, waarbij het consultancybedrijf Cambridge Analytica grote hoeveelheden aan gegevens verzamelde via het platform Facebook, om deze vervolgens te gebruiken in de presidentscampagne. Meer recentelijk heeft de Roemeense rechter besloten de landelijke verkiezingen van 2024 tussentijds te annuleren, onder meer omdat één van de kandidaten vanuit het niets ‘trending’ werd op het video-platform TikTok. Roemenië vermoedde dat het vergrote bereik van deze kandidaat het gevolg was van invloed uit Rusland.

Op 2 januari 2025 is een van de grootste Nederlandse oorlogsarchieven openbaar toegankelijk geworden. Het Nationaal Archief heeft samen met diverse andere instanties lang gewerkt aan een project voor volledige online openbaarmaking en doorzoekbaarheid van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Het bevat dossiers van mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden verdacht van collaboratie (samenwerking met de bezetter). Er zijn in dat kader circa 425.000 verdachten onderzocht. Het CABR bevat niet alleen strafrechtelijke gegevens, maar ook persoonlijke documenten zoals brieven, dagboeken en foto’s. Deze informatie is soms intiem en raakt niet alleen de verdachten van toen, maar ook slachtoffers, getuigen en nabestaanden van nu. Veel van deze mensen kunnen nog in leven zijn. Daarmee schuurt de openbaarmaking tegen de grenzen van de privacywetgeving – en soms er (ver) overheen. Niet iedereen kwam immers uiteindelijk voor een rechter of werd veroordeeld. Dit archief is echter onmiskenbaar van breed maatschappelijk belang en biedt een schat aan informatie over gebeurtenissen in het verleden. Hoe dienen nu beide belangen – zowel het maatschappelijke belang van openbaarheid als het individuele belang bij eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer – tegen elkaar te worden afgewogen?

In de mode-industrie zijn de ‘Three Stripes’, ook wel ‘de drie strepen’ van Adidas, al sinds de jaren ‘70 een begrip. Adidas heeft daarom meerdere zogeheten beeld- en positiemerken ingeschreven waarop de drie strepen op verscheidene manieren worden getoond. Adidas gebruikt de strepen onder meer op haar kleding en schoeisel, maar ook op haar verpakkingsmateriaal en sportattributen. Het feit dat Adidas deze merken heeft ingeschreven, betekent echter niet dat in de mode-industrie nu het gebruik van strepen in zijn algemeenheid is gemonopoliseerd. Dat illustreert deze recente uitspraak van de Haagse rechtbank.