Inleiding

In deze zaak stond de vraag centraal of het letterkrat van Hema in Nederland auteursrechtelijk beschermd is. Hema heeft in 2019 een opklapbaar opbergkrat met afzonderlijke letterset laten ontwerpen. In 2022 brengt Lidl een gelijk ogend krat op de markt. Hema is van mening dat Lidl Nederland en Delta-Sport (de producent van het krat) met de verhandeling van een soortgelijk opbergkrat in Nederland inbreuk maken op de auteursrechten van Hema. Hema beroept zich bovendien op slaafse nabootsing voor het geval dat het hof de auteursrechtelijke vordering afwijst.

Oordeel van het hof

Het hof heeft in het hoger beroep op 26 september 2023 een oordeel gegeven. Het hof kan zich vinden in het oordeel van de kort gedingrechter in eerste aanleg, dat de vorderingen van Hema op basis van het auteursrecht niet kunnen worden toegewezen. Het Hema letterkrat is vanwege gebrek aan vrije en creatieve keuzes niet te beschouwen als een auteursrechtelijk beschermd werk, volgens het hof. Het beroep op slaafse nabootsing slaagt in deze zaak echter wel. Hierin wijkt het hof af van het oordeel van de kort gedingrechter in eerste aanleg.

Onrechtmatig nabootsen

In beginsel geldt dat het namaken van een werk dat niet (langer) wordt beschermd door een intellectueel eigendomsrecht – zoals het auteursrecht – in principe is toegestaan. Wel kan er een vordering uit onrechtmatige daad worden ingesteld als er sprake is van onrechtmatige slaafse nabootsing. De vraag is dan natuurlijk: wat is ‘onrechtmatig’ in dit verband? Dit is het geval wanneer de nabootsing onnodig tot verwarring bij het publiek kan leiden. Nabootsing op een wijze die nodeloos verwarring veroorzaakt is een vorm van oneerlijke mededinging.

Slaafse nabootsing: eigen gezicht op de markt

Van verwarring ten aanzien van het nagebootste Hema-kratje kan alleen sprake zijn als dat product een zogenaamd ‘eigen gezicht’ heeft op de relevante markt. De uiterlijke verschijningsvorm van het letterkrat onderscheidt zich dus van andere, gelijksoortige producten op die markt. Het hof is van oordeel dat toen het letterkrat van Lidl op de markt kwam, het letterkrat van Hema voldoende onderscheidend was. Hoewel er talloze andere opbergkratten op de markt waren, was er nog niet eentje op de markt gebracht in combinatie met letters. In die zin is het Hema-krat uniek en onderscheidend.

Slaafse nabootsing: nodeloze verwarring

Bij de beoordeling van de vraag of de consument een nabootsing zou kunnen verwarren met het nagebootste product, is de invloed van de gelijkenis op de aankoopbeslissing van de consument van belang. De totaalindruk van beide producten is hierin bepalend. Ook betreft het de beschouwing door een weinig oplettend kopend publiek, dat beide producten doorgaans niet naast elkaar ziet staan. Het hof merkt hier op dat het Lidl letterkrat, op de bodem na, op vrijwel alle punten is gekopieerd van het Hema letterkrat. Het hof benadrukt hier dat de door Hema gebruikte foto op de verpakking van het Lidl letterkrat is gekopieerd, en dat de letterset van Lidl veel gelijkenis vertoont met de letterset van Hema. Dit was volgens het hof, gelet op de deugdelijkheid en de bruikbaarheid van het krat, niet nodig geweest. Door het kopiëren van nagenoeg alle punten van het letterkrat van Hema bestaat er gevaar voor verwarring.

Conclusie

Het hof is tot het oordeel gekomen dat Lidl Nederland en Delta-Sport onrechtmatig hebben gehandeld tegenover Hema. Zij zijn namelijk tekortgeschoten in hun verplichting om bij het nabootsen alles te doen wat redelijkerwijs nodig is om verwarring te voorkomen.

Meer weten over slaafse nabootsing? Vorig jaar bespraken wij een andere zaak waarin de slaafse nabootsingsleer aan bod kwam. Verdere vragen? Neem gerust contact met ons op.