Een belangrijke voorwaarde voor zorgverleners om goede zorg te kunnen verlenen is dat zij beschikken over adequate, actuele en uniforme gegevens over de patiënt op de juiste plek op het juiste moment. Als die gegevens niet juist en tijdig worden uitgewisseld, dan kan dit onnodig tijdverlies en risico’s voor de behandeling opleveren. Op dit moment maken zorgverleners vaak nog gebruik van verschillende manieren van de uitwisseling van gegevens die niet op elkaar aansluiten. Zo worden gegevens nog regelmatig op papier, per fax of via dvd’s uitgewisseld. Het elektronisch uitwisselen van gegevens vindt nog zeer beperkt plaats. Daar waar al wel elektronische gegevensuitwisseling plaatsvindt, verloopt deze vaak niet zonder problemen omdat er op dit moment een gebrek is aan eenduidigheid in taal en techniek. Voor het optimaliseren van een goede zorgverlening is het daarom belangrijk dat de juiste gegevens op een eenduidige manier, tijdig en op elektronische wijze worden uitgewisseld. Hiertoe is in mei 2021 het wetsvoorstel elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (‘Wegiz’) ingediend bij de Tweede Kamer.
Doel van het wetsvoorstel
Dit wetsvoorstel heeft tot doel om volledige interoperabiliteit te bereiken als het gaat om (elektronische) gegevensuitwisselingen tussen zorgverleners, waardoor kwalitatief betere zorg kan worden geboden. Verschillende systemen van verschillende zorgverleners moeten derhalve met elkaar kunnen communiceren. Dit wordt bereikt door het verplicht stellen van het elektronisch uitwisselen van gegevens, waarbij uiteindelijk wordt gestreefd naar genormaliseerde eisen aan taal en techniek. Zo wordt niet één (landelijk) systeem verplicht voor de uitwisseling van bepaalde gegevens, maar blijven verschillende systemen mogelijk, die aldus interoperabel dienen te zijn.
Nieuwe grondslag verwerking van persoonsgegevens?
Voorop staat dat de Wegiz geen nieuwe grondslag creëert om persoonsgegevens uit te wisselen. Zorgverleners zullen niet meer of andere gegevens mogen uitwisselen dan nu al gebeurt. Of die gegevens mogen worden uitgewisseld, is en blijft afhankelijk van de kaders die geschetst worden in o.a. de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg (Wabvpz) en de (Uitvoeringswet) Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Derhalve blijft bijvoorbeeld het (medisch) beroepsgeheim onverminderd gelden. De Wegiz bepaalt slechts – op het moment dát er persoonsgegevens mogen worden uitgewisseld – op welke wijze dat moet geschieden.
Elektronische uitwisseling van persoonsgegevens
Zorgverleners kunnen op grond van de Wegiz worden verplicht om bepaalde gegevens (ten minste) elektronisch uit te wisselen, zolang daarvoor een grondslag bestaat (bijvoorbeeld toestemming van de patiënt). Daarnaast kunnen aan de bij de gegevensuitwisseling gebruikte taal eisen worden gesteld, zodat zorgverleners elkaar meteen kunnen begrijpen. Te denken valt aan de door zorgverleners gehanteerde omschrijving voor een bepaalde medische aandoening. Ook kunnen eisen worden gesteld aan de techniek waarmee gegevens worden uitgewisseld, zodat de gegevensuitwisseling niet bemoeilijkt wordt door de verschillende informatiesystemen die zorgaanbieders gebruiken.
De Minister zal bepalen welke gegevensuitwisselingen in het zorgveld het belangrijkste zijn om elektronisch uit te kunnen wisselen. Deze lijst met ‘prioritaire gegevensuitwisseling’ wordt op de zogenoemde “Meerjarenagenda Wegiz” van de Minister geplaatst. De zorgaanbieders en makers van ICT-systemen moeten vooral zelf aan de slag gaan om ervoor te zorgen dat het mogelijk wordt om gegevens elektronisch uit te kunnen wisselen. Daarvoor is het van belang dat ze samen overleggen over wat nodig is om dit te kunnen realiseren.
Gevolgen voor patiënten
De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht op het wetsvoorstel en benadrukt het belang van de patiënt daarbij. Zo moet er duidelijker worden omschreven wat de gevolgen van het wetsvoorstel voor een patiënt zijn en hoe de patiënt daarover wordt geïnformeerd. Doordat het makkelijker wordt om gegevens elektronisch uit te wisselen, zullen ook meer en vaker gegevens uitgewisseld worden tussen zorgverleners dan nu het geval is. Voor patiënten is het belangrijk dat zij op een simpele manier weten hoe hun gegevens worden uitgewisseld, maar vooral ook welke gegevens dat zijn. Ook is het van belang dat een patiënt weet waar hij terecht kan om zijn gegevens te controleren en eventuele fouten te kunnen herstellen.
Afronding
De Tweede Kamer is nu aan de zet, waarna dit wetsvoorstel ook nog langs de Eerste Kamer dient te worden geloodst. Daarnaast wordt er nog een update van de Meerjarenagenda Wegiz van de Minister verwacht, waarmee inzichtelijk kan worden op welke gegevensuitwisselingen de Wegiz als eerste van toepassing zal zijn. Voor zowel zorgaanbieders als ICT-leveranciers die producten en diensten aan zorgverleners bieden, is het van belang om deze ontwikkelingen in de gaten te houden. Hun gegevensuitwisselingen dan wel ICT-producten en -diensten voor zorgverleners dienen namelijk in lijn te worden gebracht met de Wegiz.