De databank voor en door Innovatieve meesters

Bij de uitleg van overeenkomsten speelt naast de tekst ook de verwachting van partijen doorgaans een belangrijke rol. In een overeenkomst wordt soms een ‘fatale’ termijn opgenomen waar partijen zich aan moeten houden, bijvoorbeeld: “er wordt binnen 14 dagen geleverd”. Wordt een fatale termijn niet gehaald, dan kan de andere partij juridische stappen ondernemen. Uit sommige overeenkomsten volgt ook duidelijk dat partijen geen fatale termijn hebben willen afspreken. Maar wat als een leveringsverwachting wordt afgesproken, bijvoorbeeld; 'wij verwachten binnen x dagen te kunnen leveren'? Wat mag men dan verwachten van die ‘verwachting’? 

Bent u een organisatie met een publieke taak? Houdt u zich bezig met besluitvorming die burgers direct raakt? En maakt u bij die besluitvorming gebruik van algoritmen (vaak AI-systemen)? Dan kan dat naar alle waarschijnlijkheid niet zomaar. Bij het toepassen van algoritmes bent u wettelijk verplicht er voor te zorgen dat u de grondrechten van burgers voldoende beschermt. De toeslagenaffaire is hier een belangrijke aanleiding voor geweest: het Nederlandse bestuursrecht kijkt steeds kritischer naar de manier waarop de overheid algoritmes inzet. Daar is het volgende, recente vonnis van de rechtbank Den Haag een voorbeeld van. In deze uitspraak oordeelde de rechter dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) niet adequaat omging met een algoritme om visumaanvragen te behandelen. Wat betekent deze uitspraak voor u, en waar moet u op letten als u besluit om algoritmes in te zetten?

In de praktijk verlopen IT-projecten vaak anders dan partijen van tevoren dachten. Vertragingen, misverstanden en hogere kosten komen regelmatig voor, waarbij partijen elkaar dikwijls verwijten dat de overeengekomen verplichtingen niet zijn nagekomen. In zulke gevallen komt er veel betekenis toe aan de inhoud van de overeenkomst. Zo ook in de hierna te behandelen uitspraak. Deze uitspraak onderstreept dat zorgvuldig geformuleerde afspraken essentieel zijn. Wij leggen u uit wat u ervan kunt leren.   

Sinds 2 februari 2025 zijn organisaties die gebruikmaken van artificiële intelligentie (AI) naar Europees recht verplicht om de zogeheten interne ‘AI-geletterdheid’ te bevorderen. Maar wat betekent het om als organisatie ‘AI-geletterd’ te zijn? En welke stappen kan een organisatie zetten om ervoor te zorgen dat haar medewerkers AI op verantwoorde wijze inzetten? Hoewel de precieze omvang van ‘AI-geletterdheid’ op deze punten nog nader dient te worden uitgewerkt, heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (de AP) geprobeerd om enige houvast te bieden aan organisaties door middel van een handreiking. Met deze handreiking geeft zij de basis voor een meerjarig actieplan welke organisaties kunnen gebruiken om de AI-geletterdheid te bevorderen.

Een recente uitspraak van het Gerechtshof 's-Hertogenbosch onderstreept nogmaals hoe belangrijk het is dat IT-leveranciers hun zorgplicht serieus nemen. En dat ze niet blind varen op de instructies van de afnemer. Goed opdrachtnemerschap – zoals de wet dat vereist – betekent méér dan uitvoeren wat de klant vraagt: het vereist meedenken, waarschuwen en het actief toetsen van de haalbaarheid van klantwensen.

Sinds 2025 is uw organisatie op grond van de regels uit de nieuwe Europese AI-verordening verplicht om de zogenaamde AI-geletterdheid in uw organisatie te stimuleren. AI-geletterdheid houdt onder meer in dat alle organisaties die artificiële intelligentie maken of inzetten, gehouden zijn hun medewerkers te trainen in de juridische en technische aspecten van kunstmatige intelligentie. En daarvan is eerder sprake dan u denkt; Want gebruikt uw organisatie niet al ChatGPT, Co-pilot of andere AI-tools? De AI-act is daarom vrijwel zeker óók op u van toepassing. 

De grote sociale mediaplatformen spelen een belangrijke rol in onze democratische samenleving. Zeker rondom verkiezingen is te zien dat deze platformen worden gebruikt om burgers te bewegen op een bepaalde partij te stemmen. Het bekendste voorbeeld zijn de Amerikaanse verkiezingen van 2016, waarbij het consultancybedrijf Cambridge Analytica grote hoeveelheden aan gegevens verzamelde via het platform Facebook, om deze vervolgens te gebruiken in de presidentscampagne. Meer recentelijk heeft de Roemeense rechter besloten de landelijke verkiezingen van 2024 tussentijds te annuleren, onder meer omdat één van de kandidaten vanuit het niets ‘trending’ werd op het video-platform TikTok. Roemenië vermoedde dat het vergrote bereik van deze kandidaat het gevolg was van invloed uit Rusland.

Digitale zorg is niet meer weg te denken uit de gezondheidssector. Of u nu een zorgaanbieder, een ontwikkelaar van e-healthoplossingen of een ICT-specialist in de zorg bent: het is cruciaal om te weten aan welke regels en richtlijnen u moet voldoen. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft in mei 2024 het vernieuwde Toetsingskader Digitale Zorg gepubliceerd. Dit kader helpt zorginstellingen en ontwikkelaars om digitale zorg veilig, betrouwbaar en in overeenstemming met de wet- en regelgeving aan te bieden. Maar wat betekent dit voor u?

Deze week werd bekend dat de Europese Commissie van plan is om het voorstel voor de AI-aansprakelijkheidsrichtlijn in te trekken. De Commissie verwacht dat in de nabije toekomst geen consensus zal worden bereikt over deze wet en dat de noodzaak daarvoor ook minder urgent is na het aannemen van de AI-verordening in augustus 2024. Het lijkt tevens een strategische zet om tegemoet te komen aan kritiek op de EU-regeldruk die de innovatie op het gebied van AI zou belemmeren en de VS en China een strategische voorsprong zou geven.