Veelgestelde vragen over merkenrecht

Maar wat is nou precies een merk? Kortgezegd bestaat een merk uit: een teken dat onderscheidend is. 

‘Tekens’ kunnen bestaan uit woorden en beelden, maar ook uit klanken of kleuren. Merken zijn er dus in veel vormen, bijvoorbeeld in de vorm van een woord, beeld (denk aan een logo), kleur, vorm of een positie. 

Ondernemingen hebben vaak meerdere merken. Denk bijvoorbeeld aan Adidas, dit bedrijf heeft o.a. een merkenrecht op het woord ‘Adidas’, het logo met de drie strepen en op het logo met de drie bladeren.

‘Onderscheidend’ betekent dat de tekens niet beschrijvend mogen zijn voor de bijbehorende producten of diensten. Zo zal het woord ‘Bike’ geen merk kunnen vormen voor fietsen. In die situatie is het woord namelijk beschrijvend voor de producten waarvoor het teken bestemd is. Dit is niet onderscheidend. ‘Bike’ zou daarentegen geschikter zijn als merk voor elektronica, nu dit niet beschrijvend zal zijn voor die productsoort.  

Nee, niet elk teken kan in aanmerking komen voor een merk. Zo is het bijvoorbeeld verboden om een teken dat bestaat uit een landvlag of aanstootgevende woorden/beelden als merk te gebruiken. Zo zullen woordmerken die verwijzen naar beruchte historische figuren bijvoorbeeld niet als merk in aanmerking komen.

Er geldt een uitzondering op tekens die een technische functie hebben. Dit heeft vooral betrekking op vormmerken. Zo is eens door de rechter geoordeeld dat Kitkat geen recht heeft op een vormmerk, nu deze vorm enkel een technische functie heeft: het gemakkelijk breken van de chocolade.

Een merkenrecht krijgt u niet zomaar. Er is namelijk een inschrijving nodig bij de betreffende instantie. De instantie zal de inschrijving weigeren als het merk niet voldoet aan de geldende vereisten (niet-onderscheidend etc.). 

U dient altijd een merk aan te vragen voor een bepaald gebied, denk aan Nederland, de Benelux of bijvoorbeeld Europa, waarover later meer. Er zitten kosten verbonden aan de inschrijving van uw merk. Deze zijn afhankelijk van het gebied waar u merkbescherming wilt krijgen.

Merken komen in veel verschillende soorten, maar ook in verschillende maten. Zo kunt u een merk aanvragen dat enkel geld in Nederland. Dit betreft dan een nationaal merk en dat betekent dat uw merk in het algemeen enkel is beschermd in Nederland. 

Daarnaast is een Benelux merk mogelijk, dit merk geniet bescherming in de gehele Benelux. Indien u wenst dat uw merk bescherming geniet in de gehele EU dan kunt u een zogeheten Uniemerk registreren. Voor een Uniemerk gelden echter wel strengere vereisten en verplichtingen.

Nee, een merkenrecht is tijdsgebonden en geeft in het algemeen bescherming voor tien jaar. Als deze tien jaar verlopen zijn heeft u echter wel de mogelijkheid om iedere vijf jaar het merkenrecht voor vijf jaar te verlengen. Daarnaast is het verplicht dat u uw merk na uw inschrijving binnen vijf jaar dient te gebruiken. 

De rechthebbende van een merk wordt de ‘merkhouder’ genoemd. De onderneming die de merkhouder is kan optreden tegen het gebruik van een soortgelijk teken door bijvoorbeeld een concurrent. Maar wat kan u als merkhouder zoal verbieden? 
 

U kunt onder andere verbieden dat de concurrent:
•    het teken aanbrengt op haar producten/verpakkingen;
•    het teken gebruikt in bijvoorbeeld reclame-uitingen;
•    producten waarop het teken is aangebracht in voorraad heeft;
•    en het teken gebruikt als handelsnaam. 
 

Op handelsnamen is overigens ook een apart rechtsgebied van toepassing, namelijk het handelsnaamrecht. Lees hier meer over dit recht.  
 

U bent bijvoorbeeld producent van een product en heeft een merkinschrijving gedaan voor een logo dat u op uw producten wilt plaatsen. Indien uw productie vervolgens vijf jaar stilligt en het logo wordt daarnaast bijvoorbeeld nergens anders voor gebruikt (ook niet op facturen o.i.d.), dan zal niet aan de gebruiksverplichting zijn voldaan.

In dat geval vervalt uw merkenrecht na vijf jaar. Het in stand houden van een nationaal merk is eenvoudiger dan een Uniemerk, omdat een Uniemerk over een groter grondgebied reikt en dus ook over een groter grondgebied zal moeten worden gebruikt.