We leven in een innovatieve en creatieve wereld. De wereld om ons heen verandert snel. De Innovatieve Meesters van Elferink & Kortier Advocaten houden de ontwikkelingen op onze vakgebieden voor u bij in deze databank.
Zorgplicht voor opdrachtnemer bij IT-overeenkomst: ook als de klant zegt dat het niet nodig is
Een recente uitspraak van het Gerechtshof 's-Hertogenbosch onderstreept nogmaals hoe belangrijk het is dat IT-leveranciers hun zorgplicht serieus nemen. En dat ze niet blind varen op de instructies van de afnemer. Goed opdrachtnemerschap – zoals de wet dat vereist – betekent méér dan uitvoeren wat de klant vraagt: het vereist meedenken, waarschuwen en het actief toetsen van de haalbaarheid van klantwensen.
De zaak: conflict over ERP-implementatie en uit de hand gelopen meerwerk
Een IT-leverancier en afnemer stonden recent tegenover elkaar in een geschil over de implementatie van ERP-software. ERP staat voor Enterprise Resource Planning. Een ERP systeem automatiseert en verbindt bedrijfsprocessen binnen een organisatie. Zo worden bedrijfsprocessen als inkoop, verkoop, administratie, voorraadbeheer, webshop etc. door middel van een softwarepakket geregeld. ERP pakketten zijn bijna per definitie bedrijfskritisch. Het welslagen van een implementatietraject is daarom cruciaal.
De afnemer – een complex bedrijf met meerdere vestigingen, plus dochter- en zusterondernemingen – had gekozen voor een basisoplossing met zo min mogelijk maatwerk. Toch bleek het benodigde maatwerk veel omvangrijker dan verwacht: het ‘most-likely’ budget van € 199.318,- werd uiteindelijk ruim vier keer overschreden, tot € 809.316,-.
De afnemer stelt dat er niet is voldaan aan de zorgplicht die geldt voor professionele IT-opdrachtnemers. De leverancier zou zich onvoldoende in de bedrijfsprocessen hebben verdiept. Voorts stelt de afnemer dat de kwaliteit van de dienstverlening niet was zoals afgesproken en er onterecht (en te veel) meerwerk in rekening is gebracht. De afnemer eist daarom schadevergoeding. De leverancier betoogt daarentegen dat hij handelde volgens de wensen van de afnemer, die zelf aangaf bepaalde elementen, zoals de door de IT-leverancier voorgestelde diagnosefase, niet nodig te achten.
Uitspraak gerechtshof: zorgplicht, onderzoeksplicht en Haviltex’en
Waar de Rechtbank Oost-Brabant de leverancier grotendeels in het gelijk stelde, komt het Gerechtshof in hoger beroep tot een genuanceerder oordeel. De kern: een professionele IT-leverancier heeft een zorgplicht (art. 7:401 BW), en moet actief onderzoeken of keuzes van de klant verantwoord zijn. Waar de rechtbank nog oordeelde dat uit IT-jurisprudentie zou blijken dat het goed opdrachtgeverschap vooral een rol zou spelen als afspraken en contracten leemtes vertonen of bij onbillijke situaties, meent het Hof dat dit oordeel onjuist is. Goed opdrachtgeverschap bepaalt volgens haar mede de inhoud van de overeenkomst.
Het Hof concludeert daarna dat de leverancier haar zorgplicht heeft geschonden door zich onvoldoende in de bedrijfsvoering van de afnemer te verdiepen. De afnemer mocht redelijkerwijs verwachten dat standaardsoftware zonder veel meerwerk geïmplementeerd kon worden – en de leverancier had dat moeten onderkennen. De opdrachtgever heeft daardoor veel meer kosten voor maatwerk moeten maken. Kosten die hij niet had hoeven voorzien, volgens het Hof.
Volgens het Hof had de leverancier bovendien niet zonder meer mogen meegaan in de beslissing van de afnemer om de door de leverancier aanbevolen ‘Diagnose-fase (een fase die voorafgaat aan de offerte en waarin o.a. door de afnemer de bedrijfsprocessen in kaart worden gebracht), over te slaan. Dat geldt zeker gezien het gebrek aan relevante interne deskundigheid bij de afnemer (die slechts één IT-medewerker had). Al zou de afnemer de indruk hebben gewekt zelf ook over IT-kennis te beschikken, dan nog rust er een onderzoeksplicht op de leverancier om te toetsen of dat daadwerkelijk het geval is. Bovendien moet hij onderzoeken of de afnemer de impact van zijn keuzes kan overzien.
Schadevergoeding afgewezen: onderbouwing blijft essentieel
Hoewel het Hof vaststelt dat de leverancier tekortgeschoten is in haar zorgplicht, wordt de gevorderde schadevergoeding nog niet toegewezen. De schade bleek ontoereikend onderbouwd: kostenposten waren niet concreet genoeg toegelicht en er ontbrak een duidelijk causaal verband. Een duidelijke waarschuwing voor opdrachtgevers én opdrachtnemers: onderbouw schadeclaims zorgvuldig en concreet – ook bij inhoudelijk gelijk.
Voorkom kostbare en tijdrovende conflicten
Als professionele IT-leverancier moet u zich bewust zijn van uw bijzondere zorg- en waarschuwingsplichtplicht. Doorvragen en waarschuwen als de afnemer iets wil, of juist niet wil, is essentieel. Bij de invulling van de zorgplicht kan de deskundigheid en hoedanigheid van partijen relevant zijn.
Betrokken bij complexe ICT-overeenkomsten of ERP-trajecten? Deze uitspraak leert hoe belangrijk het is om vooraf heldere afspraken te maken. Dat kan achteraf veel gedoe schelen. Elferink & Kortier Advocaten ondersteunt zowel afnemers als leveranciers in complexe IT-trajecten, zoals ontwikkeling (al dan niet via Scrum / Agile), en implementatie van maatwerk- óf standaardprogrammatuur. Voorkom kostbare en tijdrovende procedures en neem vrijblijvend contact met ons op.
Zie hier de uitspraak van de rechtbank, en hier de uitspraak van het Hof.
