Portretrecht

Wat is het portretrecht? Een geportretteerde die herkenbaar is afgebeeld op een foto kan op grond van het portretrecht zich in sommige gevallen verzetten tegen publicatie daarvan. In dat geval is toestemming van de geportretteerde vereist.

In de onderhavige kwestie stelt de rechtbank Rotterdam (17 december 2021, ECLI:NL:RBROT:2021:13048) voorop, dat er door de geportretteerde niet altijd expliciet toestemming hoeft te worden gegeven voor de publicatie van een portret. Deze toestemming kan ook impliciet uit bijvoorbeeld de gedragingen van de medewerker worden afgeleid. De rechtbank oordeelt dat de medewerker in dit geval zowel expliciet als impliciet toestemming heeft gegeven voor het maken en het openbaar maken van de beeldmaterialen. Zo zijn partijen allereerst in de arbeidsovereenkomst overeengekomen dat Coolblue het beeldmateriaal van de eiser mag gebruiken. Dit geldt voor tijdens de arbeidsovereenkomst, maar ook voor daarna. Naast deze expliciete instemming van de medewerker, is deze instemming volgens de rechtbank ook af te leiden uit diverse gedragingen van de eiser. De medewerker heeft namelijk meegewerkt aan de fotoshoot en heeft niet eerder bezwaar gemaakt tegen het gebruik van zijn portret door Coolblue. De medewerker was juist enthousiast en trots op zijn medewerking aan de campagne over de inzet van elektrische bestelbussen.

Het is wellicht begrijpelijk dat deze medewerker na zijn ontslag niet meer met Coolblue geassocieerd wenst te worden. Volgens de rechtbank heeft de medewerker echter geen redelijk belang dat zich tegen de openbaarmaking van zijn portret verzet. De medewerker heeft immers ingestemd met het gebruik van zijn portret en is pas later, vanwege zijn ontslag, van mening is veranderd. Het belang van de medewerker weegt niet op tegen het belang van Coolblue. De publicaties hebben een positieve uitstraling en de medewerker is nu eenmaal werkzaam geweest voor Coolblue. Door de medewerker is onvoldoende onderbouwd dat de publicatie van zijn portret nadelige gevolgen voor hem heeft gehad. Daar staat tegenover dat een eventueel verbod voor Coolblue ingrijpende gevolgen heeft. De bussen – met daarop het portret – hebben een lange levensduur en worden 7 dagen per week ingezet voor de bezorgservice. Coolblue kan de inzet van de bussen niet zomaar staken. Verder komt Coolblue reeds aan de belangen van de medewerker toe door de bestelbussen met het portret uit te laten faseren, het portret niet in andere/nieuw uitingen te gebruiken en de promotievideo op YouTube te verwijderen. Het beroep van de medewerker op zijn portretrecht slaagt dan ook niet.

AVG

Ook het beroep van de medewerker op de AVG slaagt niet. Foto’s en video’s van een persoon kunnen onder “persoonsgegevens” in de zin van de AVG worden geschaard. De verwerking van persoonsgegevens kan op grond van de AVG rechtmatig zijn wanneer deze noodzakelijk is voor de behartiging van een gerechtvaardigd belang, tenzij de fundamentele vrijheden en grondrechten van de medewerker zwaarder wegen dan dit gerechtvaardigd belang. De in dat kader te maken belangenafweging vertoont grote gelijkenissen met de belangenafweging zoals deze hiervoor wordt gemaakt in het kader van het portretrecht. Gelet op de onder het portretrecht genoemde belangen en de omstandigheid dat Coolblue een commercieel belang heeft om voor de door haar aangeboden diensten en producten reclame te maken, oordeelt de rechtbank dat Coolblue een gerechtvaardigd belang heeft voor deze specifieke verwerkingen van de betreffende beeldmaterialen. Het gebruik van deze beeldmaterialen is in de gegeven omstandigheden dan ook niet onrechtmatig.