De databank voor en door Innovatieve meesters

Houdt uw onderneming zich bezig met het maken en verhandelen van gebruiksvoorwerpen, zoals een pen of een strijkijzer? Dan wilt u niet alleen dat uw product goed werkt, maar ook dat het zich onderscheidt van concurrenten. Dat kan bijvoorbeeld door te variëren op uiterlijke vormgeving (ook wel design). Zo zal de consument een mooi ontworpen pen of strijkijzer wellicht eerder aanschaffen. Er kan veel tijd, geld en inspanning gaan zitten in het ontwerpen van producten. Daarbij wilt u niet dat de concurrent deze vormgeving namaakt. Welke rechten heeft u om namaak van de vormgeving van uw producten te voorkomen? Hoe beschermt u uw ‘productvormgeving’ (of product design)? Daar gaan wij in deze blog nader op in. 

Collega’s Mirjam Elferink en Rik Groteboer schreven samen een annotatie (inhoudelijk commentaar) in het tijdschrift Berichten Industriële Eigendom bij het NOB-arrest van het Europese Hof van Justitie van 6 maart 2025. In de annotatie concentreren Mirjam en Rik zich op de vraag of, en zo ja hoe dit arrest impact heeft op de wettelijke constructie van het fictief makerschap zoals bepaald in de Auteurswet en het BVIE. Benieuwd geworden naar de annotatie? Lees het hier. 

Stelt u zich voor, u heeft een koopovereenkomst met een klant gesloten en een dag later geeft de klant aan het bedrag te hebben overgemaakt volgens de betaalinstructie die de klant zou hebben ontvangen via uw bedrijfsmail. U ontdekt dat een hacker toegang heeft gekregen tot uw bedrijfsmail en de klant dus geld over heeft gemaakt naar de hacker. Bent u in deze situatie zelf in overtreding en aansprakelijk voor de schade die de klant lijdt? Een vergelijkbare vraag stond centraal in een recent gewezen zaak van het hof Arnhem-Leeuwarden. 

Bij de uitleg van overeenkomsten speelt naast de tekst ook de verwachting van partijen doorgaans een belangrijke rol. In een overeenkomst wordt soms een ‘fatale’ termijn opgenomen waar partijen zich aan moeten houden, bijvoorbeeld: “er wordt binnen 14 dagen geleverd”. Wordt een fatale termijn niet gehaald, dan kan de andere partij juridische stappen ondernemen. Uit sommige overeenkomsten volgt ook duidelijk dat partijen geen fatale termijn hebben willen afspreken. Maar wat als een leveringsverwachting wordt afgesproken, bijvoorbeeld; 'wij verwachten binnen x dagen te kunnen leveren'? Wat mag men dan verwachten van die ‘verwachting’? 

Het merkenrecht is een intellectueel eigendomsrecht. Het regelt hoe ondernemingen hun naam, logo of productvorm kunnen beschermen en zich daarmee kunnen onderscheiden van anderen. Een merk kan daarmee erg belangrijk zijn. Een merk kan zo populair zijn, dat er concurrenten zijn die zich maar al te graag willen associëren met dat merk en een soort gelijk teken gaan gebruiken. Maar is een soortgelijk teken (merk) automatisch altijd een inbreuk op het geregistreerde merk? In een recent gewezen uitspraak van de rechtbank Den Haag wordt antwoord op deze vraag gegeven. 

Overheidsinformatie is op grond van wetten zoals de Wet open overheid of de Archiefwet (na 20 jaar) in principe openbaar. Maar niet altijd. Bevat een archiefstuk bijvoorbeeld gegevens die de persoonlijke levenssfeer raken? Dan kan het zijn dat openbaarheid voor dat archiefstuk tijdelijk (nu vaak 75 jaar, bij de nieuwe archiefwet waarschijnlijk 110 jaar) beperkt wordt . Als er persoonsgegevens in een archief zitten moeten archieven bovendien ook voldoen aan de strenge eisen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Uiteindelijk is het aan de archivaris om bij een verzoek om inzage van archiefdocumenten te beoordelen of deze ingezien mogen worden. De beoordeling of een stuk openbaar mag worden gemaakt, of juist niet vanwege een inbreuk op gegevensbescherming, is soms een ingewikkelde afweging. 

Bent u een organisatie met een publieke taak? Houdt u zich bezig met besluitvorming die burgers direct raakt? En maakt u bij die besluitvorming gebruik van algoritmen (vaak AI-systemen)? Dan kan dat naar alle waarschijnlijkheid niet zomaar. Bij het toepassen van algoritmes bent u wettelijk verplicht er voor te zorgen dat u de grondrechten van burgers voldoende beschermt. De toeslagenaffaire is hier een belangrijke aanleiding voor geweest: het Nederlandse bestuursrecht kijkt steeds kritischer naar de manier waarop de overheid algoritmes inzet. Daar is het volgende, recente vonnis van de rechtbank Den Haag een voorbeeld van. In deze uitspraak oordeelde de rechter dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) niet adequaat omging met een algoritme om visumaanvragen te behandelen. Wat betekent deze uitspraak voor u, en waar moet u op letten als u besluit om algoritmes in te zetten?

Een merkenrecht is niet oneindig en vervalt, behoudens de verlengingsmogelijkheden, na tien jaar. Echter, afhankelijk van uw handelwijze kunnen er gedurende deze tien jaar ook beperkingen ten aanzien van uw merkenrecht gaan gelden. Dit wilt u natuurlijk als ondernemer zoveel mogelijk voorkomen. In een recent gewezen zaak deed een concurrent een beroep op een van deze beperkingen, maar zonder succes. Indien u 5 jaar lang niet optreedt tegen gebruik van uw merk of een soortgelijk teken door een andere onderneming, dan kan het zo zijn dat u dit gebruik niet meer kunt verbieden. U heeft dan uw merkenrecht als het ware verspeeld, door te lang stil te zitten. Dit wordt juridisch aangeduid als ‘rechtsverwerking’. Het is dus erg belangrijk dat u actief optreedt tegen mogelijke inbreukmakers. Daar helpen wij u graag bij. In deze zaak heeft de rechter omstandigheden verduidelijkt met betrekking tot een beroep op rechtsverwerking. 

Het blijft een uitdaging: welke gegevens worden aangemerkt als persoonsgegevens onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)?  Onlangs boog de Rechtbank Midden-Nederland zich over dit vraagstuk, specifiek met betrekking tot de zogenoemde HoNOS+-gegevens. Deze gegevens zeggen iets over de geestelijke en sociale toestand van cliënten. Het oordeel van de rechtbank? Deze gegevens zijn géén persoonsgegevens, waarom niet?  Lees hieronder meer.